GIÁO ÁN TRIẾT HỌC NHẬP MÔN. Dẫn nhập

Dẫn nhập

Karl Jaspers (1883-1969), nhà triết lớn của Đức, người đã đặt nền móng cho phương pháp tiếp cận mới trong triết học và lịch sử triết học từ lập trường của chủ nghĩa hiện sinh. Công trình đầu tay của ông chính là cuốn “Introduction à la philosophie” (Nhập môn triết học), trong đó, Karl Jaspers không phải nhằm giúp các sinh viên bắt đầu tập tễnh bước vào khoa triết, mà là tự xác định cho chính bản than ông về chủ đích, phương pháp và đối tượng ông nhắm tới. Nghĩa là triết học đích thực phải xuất phát từ con người, lấy số phận con người làm đối tượng suy tư. Ở đây, Jaspers không quá đề cao vai trò của triết học, hạ thấp vai trò của tri thức khoa học mà chỉ muốn nhấn mạnh sự khác nhau về mặt phương pháp, đặc trưng tri thức và tính chất thế giới quan giữa chúng.

Chức năng của triết học là làm sáng tỏ trong tính chỉnh thể sự hiện diện của con người, bởi lẽ, con người không chỉ tồn tại trong thế giới mà còn là một thực thể  tự do. Sự hiện hữu ở con người được ông xem là một nguồn suối phát sinh các vấn đề triết học, chúng thể hiện những trạng thái ngạc nhiên (thái độ phản tỉnh với cuộc sống hằng ngày), hoài nghi (thái độ phản tỉnh để hiểu rõ ý nghĩa của cuộc đời), những tình huống giới hạn (limit situations) và sự thông tri (sự thông cảm giữa người với người, sự tán thành lẫn nhau dựa trên tư cách người). Triết học xuất hiện phải với mục đích làm cho con người sống tốt hơn, làm cho người ta biết cười, biết khóc, biết sống và biết chết, chứ không đơn thuần giải khát sự thiếu hụt hiểu biết của con người. Vì thế, nó cần tìm cách xây dựng một phương pháp giải thích phù hợp với tất cả những gì là sự thật của đời người. Triết lí là đường dẫn con người về trọng tâm, nơi đây họ mới nhận thức được chính họ trong khi dấn thân vào cuộc đời.

Tìm hiểu triết học chính là tìm hiểu về chính con người trong vũ trụ này, và làm cho cuộc sống con người có ý nghĩa.

Cuộc đời là một thực tại sống động, muôn mặt, nó thay đổi một cách hết sức linh động nơi mỗi người.  Hoàn cảnh sống, tính tình, cấu tạo tâm lý, thể lý của mỗi người rất khác biệt nhau, nên không có cuộc đời nào giống cuộc đời nào cả.  Vì thế, mỗi người nhìn cuộc đời một cách khác nhau, có lập trường sống khác nhau. 

Suy tư về cuộc đời, tạo cho mình một quan niệm về cuộc đời, chính là làm triết lý. Do đó, triết lý quan trọng biết bao đối với cuộc sống! Cuộc đời ta hạnh phúc hay đau khổ, đầy ý nghĩa hay vô nghĩa, đầy hữu lý hay toàn là phi lý… tùy thuộc rất nhiều vào triết lý sống của ta.

Tóm lại, bắt đầu với chương trình “Triết Học Nhập Môn”, là bắt đầu khi các sinh viên biết đặt câu hỏi trước mọi vấn đề xảy đến xung quanh mình, truy tìm cho nó ý nghĩa cho con người và cuộc sống ngay giây phút hiện tại. Cũng như các bậc hiền triết đi trước đã tìm thấy những ý nghĩa nhân sinh cho từng giai đoạn và hoàn cảnh sống, mà chúng ta sẽ gặp thấy một cách khái quát trong GIÁO TRÌNH này. Quyển “Triết Học Nhập Môn” được giới thiệu tới các sinh viên như là một khởi đầu và cửa ngõ cho các sinh viên tiếp cận với triết. Cho đến khi vào các học viện, các sinh viên sẽ bớt ngỡ ngàng khi học các bộ môn triết chuyên biệt.